Emotywne funkcje ekslibrisu polskiego z lat 1939–1945
Iwona Sterczewska
Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie (Częstochowa) (Polska)
Joanna Bochaczek-Trąbska
j.bochaczek-trabska@ujd.edu.plUniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie (Częstochowa) (Polska)
Abstrakt
Ekslibris – znak własności książki, posiada ponad pięciowiekową tradycję. Historia tej formy grafiki użytkowej ściśle spaja się z epokowym wynalazkiem czcionki przez Jana Gutenberga i drukiem inkunabułów – pierwszych ksiąg. Krzewił się on i dojrzewał tam, gdzie pojawiała się książka oraz biblioteka. Początkowo był nośnikiem informacji o jej właścicielu. Na przestrzeni stuleci ulegał licznym przeobrażeniom, co było związane z aktualnymi trendami artystycznymi, ale również z osobistymi preferencjami zamawiających. Zmiany dotyczyły także technik graficznych. Wiek XX przyniósł odrodzenie się kultu i zdobnictwa książki. Z jednej strony ogromny wpływ miał na to rozwój nowoczesnej grafiki, jako autonomicznej
i samodzielnej dyscypliny plastycznej, z drugiej natomiast wzmożenie się i potrzeba poszukiwań nowych środków wyrazu w obrębie stylu i formy księgoznaku. Obecnie duża liczba bibliofilów posiada własny ekslibris, nierzadko kilka. W dobie wszechobecnej cyfryzacji, dynamicznego rozwoju technologii, techniki, posługiwanie się nim niewątpliwie świadczy o wysokich potrzebach kulturalnych, szacunku wobec książek i dużej dbałości o nie. Ekslibris nadal można określić mianem godła bibliofila.
Słowa kluczowe:
ekslibris, biblioteka, kolekcjonerstwo, grafikaBibliografia
Bibliografia
Bańkowski, Piotr. Biblioteka Publiczna Załuskich i jej twórcy. Warszawa: Wydawnictwo Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich, 1959. Google Scholar
Bieńkowska, Barbara. Książka na przestrzeni dziejów. Warszawa: Centrum Edukacji Bibliotekarskiej, Informacyjnej i Dokumentacyjnej im. Heleny Radlińskiej, 2005. Google Scholar
Bochaczek-Trąbska, Joanna. „Z dziejów polskich ekslibrysów”. Częstochowskie Teki Historyczne 5 (2015): 197–211. Google Scholar
Chwalewik, Edward. Exlibrisy polskie XVI i XVII wieku. Wrocław: Ossolineum, 1955. Google Scholar
Chwalewik, Edward. Wojenne straty polskich zbiorów exlibrisów. Wrocław: Ossolineum, 1949. Google Scholar
Encyklopedia wiedzy o książce, edited by Aleksander Birkenmajer, Bronisław Kocowski, and Jan Trznadlowski. Wrocław / Warszawa / Kraków: Ossolineum, 1971. Google Scholar
Encyklopedia współczesnego bibliotekarstwa polskiego, edited by Karol Głombiowski, Bolesław Świderski, and Helena Więckowska. Wrocław / Warszawa / Kraków: Ossolineum, 1976. Google Scholar
Gabryś-Cichacz, Katarzyna, et al., Słownik sztuki. Kraków: Krakowskie Wydawnictwo Naukowe, 2008. Google Scholar
Grońska, Maria. Ekslibrisy. Wiadomości zebrane dla kolekcjonerów. Warszawa: Biblioteka Narodowa, 1992. Google Scholar
Historia sztuki polskiej, edited by Tadeusz Dobrowolski, and Władysław Tatarkiewicz, vol. III. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1961. Google Scholar
Hordyński, Piotr. “Ekslibris czasu wojny i okupacji.” Alma Mater 56 (2004): 34–35. Google Scholar
Hordyński, Piotr. “Ekslibrisy dwudziestolecia międzywojennego. Twórczość artystów nowoczesnych i awangardowych.” Alma Mater 38 (2002): 30–31. Google Scholar
Kębłowski, Janusz. Dzieje sztuki polskiej. Warszawa: Arkady, 1987. Google Scholar
Kozub, Waldemar. “Mała forma graficzna – ekslibris. Historia ekslibrisu polskiego.” Studia Artystyczne Akademii Świętokrzyskiej 3 (2007): 111–115. Google Scholar
Leksykon malarstwa i grafiki, edited by Lothar Altmann. Warszawa: Arkady, 2012. Google Scholar
Miodek, Jan. „Dlaczego ekslibris a nie ex libris?” Wokół ekslibrisu 3, no. 1 (December 1995). http://ekslibris.pl/. Google Scholar
Motyw religijny w ekslibrysie polskim, edited by Jan Kotłowski. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 1994. Google Scholar
Pietrzak, Agata. “Warszawskie getto w drzeworytach S. Mrożewskiego.” Biuletyn Informacyjny Biblioteki Narodowej 170, no. 3, (2004): 9–10. Google Scholar
Pięć wieków ekslibrisu polskiego. Katalog wystawy ze zbiorów Biblioteki Narodowej, edited by Maria Grońska. Warszawa: Biblioteka Narodowa, 1973. Google Scholar
Piwocki Ksawery. Dzieje sztuki w zarysie. Od wieków średnich do końca XVIII w. Warszawa: Arkady, 1977. Google Scholar
Podręczny słownik bibliotekarza, edited by Grzegorz Czapik, and Zbigniew Gruszka. Warszawa: Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich, 2011. Google Scholar
Ryszkiewicz, Andrzej. Exlibris polski. Warszawa: Wydawnictwo Artystyczno-Graficzne RSW Prasa, 1959. Google Scholar
Słownik języka polskiego, vol. II, edited by Władysław Doroszewski, and Stanisław Skorupa. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1960. Google Scholar
Słownik terminologiczny sztuk pięknych, edited by Krystyna Kubalska-Sulkiewicz. Warszawa: PWN, 1996. Google Scholar
Stopczyk, Stanisław K. Leksykon. Wszystko o sztuce. Malarstwo. Rzeźba. Grafika. Warszawa: Editions Spotkania, 1993. Google Scholar
Szyndler, Bartłomiej. Biblioteka Załuskich. Wrocław / Warszawa / Kraków: Ossolineum, 1983. Google Scholar
Winzer, Fritz. Słownik sztuk pięknych. Translated by Janina Kumaniecka. Katowice: Książnica, 2000. Google Scholar
Wojciechowski, Maria Jan. Ekslibris godło bibliofila. Wrocław / Warszawa / Kraków: Ossolineum, 1978. Google Scholar
Współczesny ekslibris polski, edited by Janina Safarini, and Czesław Woś. Warszawa: Muzeum Miasta Ostrowa Wielkopolskiego, Warszawska Galeria Ekslibrisu, 2000. Google Scholar
Zwolińska, Krystyna, and Zasław Malicki. Słownik terminów plastycznych. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1999. Google Scholar
Żyżak, Jan. „O ekslibrisach Zbigniewa Langera.” Ekslibris Polski 3–4 (1990): 3. Google Scholar
Autorzy
Iwona SterczewskaUniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie (Częstochowa) Polska
Autorzy
Joanna Bochaczek-Trąbskaj.bochaczek-trabska@ujd.edu.pl
Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie (Częstochowa) Polska
Statystyki
Abstract views: 89PDF downloads: 45
Podobne artykuły
- Monika WÓJCIK-BEDNARZ, Zainteresowania literaturą austriacką z perspektywy czytelników Biblioteki Austriackiej w Opolu , Transfer. Reception Studies: Tom 2 (2017)
- Katarzyna PIOTROWSKA, Odczytywanie powieści Południca Julii Franck i Słownik Jenny Erpenbeck z perspektywy polskiej , Transfer. Reception Studies: Tom 1 (2016): CYRKULACJA LITERATURY NIEMIECKOJĘZYCZNEJ I POLSKIEJ W XXI WIEKU
- Joanna FRUŻYŃSKA, Międzykulturowy intersemiotyczny transfer komizmu powieść Ericha Kastnera «35 maja albo Jak Konrad pojechał konno do mórz południowych» w opracowaniu graficznym Bohdana Butenki. , Transfer. Reception Studies: Tom 3 (2018)
- Hans-Christian Trepte, Powroty do przeszłości. Po śladach rodzinnych w niemieckojęzycznej literaturze (nie tylko) polskiego pochodzenia , Transfer. Reception Studies: Tom 4 (2019): PISARKI I PISARZE POLSKIEGO POCHODZENIA W NIEMCZECH I W AUSTRII. (POST)MIGRACJA TOŻSAMOŚĆ – TRANSKULTURA
- Katarzyna LUKAS, Przekraczanie granic w przekładzie intersemiotycznym: powieść graficzna Dietera Jüdta Heimsuchung und andere Erzählungen von Bruno Schulz , Transfer. Reception Studies: Tom 3 (2018)
- Grzegorz KOWAL, Niemiecka recepcja Janusza Korczaka , Transfer. Reception Studies: Tom 1 (2016): CYRKULACJA LITERATURY NIEMIECKOJĘZYCZNEJ I POLSKIEJ W XXI WIEKU
- Jolanta Pacyniak, Narracyjne struktury zagrożenia w powieści "1000 Serpentinen Angst" Olivii Wenzel , Transfer. Reception Studies: Tom 8 (2023): Lęk i strach we współczesnej literaturze niemieckojęzycznej, polskiej i irlandzkiej
- Ewelina TKACZ, Poza granicami gatunku: transformacja baśni we współczesnej literaturze niemieckojęzycznej (Rafik Schami, Walter Moers, Elfriede Jelinek) , Transfer. Reception Studies: Tom 3 (2018)
- Karolina MATUSZEWSKA, „Wyjść z cienia, wydostać się z szafy i piwnicy" - międzynarodowy program literacko- -tłumaczeniowy TransStar Europa i jego wpływ na recepcję literatury niemieckojęzycznej XX i XXI wieku w Polsce , Transfer. Reception Studies: Tom 1 (2016): CYRKULACJA LITERATURY NIEMIECKOJĘZYCZNEJ I POLSKIEJ W XXI WIEKU
- Małgorzata GERBER, Jak Helweci odkryli Wałbrzych. O recepcji Joanny Bator w Szwajcarii , Transfer. Reception Studies: Tom 2 (2017)
Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.