Karl Dedecius – przyczynek do recepcji post mortem
Ewa JAROSZ-SIENKIEWICZ
jarosz-sienkiewicz@uwr.edu.plUniwersytet Wrocławski (Wrocław) (Polska)
https://orcid.org/0000-0002-0882-7075
Abstrakt
W artykule omówiono wybrane artykuły, książki, notatki prasowe oraz dowody pamięci, które pojawiły się po śmierci Karla Dedeciusa w 2016 roku. Na podstawie wyboru tekstów autorka podejmuje próbę zdefiniowania stałych elementów w recepcji tłumacza, a w tym celu nawiązuje do analiz wcześniejszych (m.in. do artykułów i notatek prasowych), które pojawiły się w latach sześćdziesiątych XX wieku, tj. w początkowym jeszcze okresie translatorskiej działalności Dedeciusa. Analiza wypowiedzi Heinza Piontka, dotyczących Zbigniewa Herberta, Tadeusza Różewicza, dowodzi, że dzięki swej pracy Dedecius odkrył literaturę polską nie tylko dla przeciętnego odbiorcy niemieckojęzycznego, ale również budował „mosty” między poetami.
Na podstawie przeprowadzonej analizy wyłania się postać Dedeciusa, który na przestrzeni lat wciąż niezmiennie był podziwiany za pracowitość i upór w dążeniu do zbliżenia polskiego i niemieckiego narodu. Cel Dedeciusa realizowany był za jego życia nie tylko za pośrednictwem tłumaczeń literatury, ale i wskutek pielęgnowania bezpośrednich kontaktów z ludźmi różnych profesji. Działania ludzi po śmierci „Czarodzieja z Darmstadt” tchną optymizmem i dają, mimo kilku głosów sceptycznych (np. opinia Krzysztofa Ruchniewicza), nadzieję na kontynuację zainicjowanych przez Dedeciusa przedsięwzięć.
Słowa kluczowe:
Karl Dedecius, recepcja post mortem, Czesław Miłosz, Zbigniew Herbert, przekład literatury polskiej, kontakty polsko-niemieckie, Heinz PiontekBibliografia
Bibliografia
[b.a.], Die Welt ist mit Worten übervölkert. Wir sprachen mit Stanisław Jerzy Lec, [w:] Joh. Harder, P. Wolf in Verbindung mit W. Maas, F. Meinicke, J. Moltmann, K. Rode, „Deutsch-Polnische Hefte”, z. 12, rocznik 5, Kontakt-Verlag, Uffing am Staffelsee 1962, s. 626–629. Google Scholar
[b.a.], http://www.ifg.uni.wroc.pl/wydarzenia/wystawa-nagroda-im-karla-dedeciusa/ [dostęp: 7.11.2018]. Google Scholar
[b.a.], Karl Dedecius, źródło: http://archiwum.uml.lodz.pl/miasto/o_miescie/slynni_lodzianie/honorowi_obywatele_miasta_lodzi/karl_dedecius/ [dostęp: 7.11.2018]. Google Scholar
[b.a.], Literatur-Nachrichten, [w:] Joh. Harder, P. Wolf in Verbindung mit W. Maas, F. Meinicke, J. Moltmann, K. Rode, „Deutsch-Polnische Hefte”, z. 5, rocznik 5, Kontakt-Verlag, Uffing am Staffelsee 1962, s. 285–286. Google Scholar
[b.a.], Neue Bücher, [w:] Joh. Harder, P. Wolf in Verbindung mit W. Maas, F. Meinicke, J. Moltmann, K. Rode, „Deutsch-Polnische Hefte”, z. 4, rocznik 5, Kontakt-Verlag, Uffing am Staffelsee 1962, s. 228. Google Scholar
[b.a.], Rozmowy z tłumaczami. Karl Dedecius. Goethe-Institut Polen, źródło: https://www.goethe.de/ins/pl/pl/kul/dos/ueb/ges/20554112.html?forceDesktop=1 [dostęp: 7.11.2018]. Google Scholar
[b.a.], Spotkanie z Laureatką Nagrody im. Karla Dedeciusa, źródło: http://www.ifg.uni.wroc.pl/wydarzenia/spotkanie-z-laureatka-nagrody-im-karla-dedeciusa/ [dostęp: 7.11.2018]. Google Scholar
[b.a.], Über die verdienstvolle Arbeit von Dr. Hermann Buddensieg, [w:] Joh. Harder, P. Wolf in Verbindung mit W. Maas, F. Meinicke, J. Moltmann, K. Rode, „Deutsch-Polnische Hefte”, z. 3, rocznik 5, Kontakt-Verlag, Uffing am Staffelsee 1962, s. 169–170. Google Scholar
[b.a.], Zum Geleit, [w:] H. Grüber, Joh. Harder, W. Maas, J. Moltmann, K. Rode, H. Symanowaski, P. Wolf, „Begegnung mit Polen”, z. 1–2, rocznik 1, Rochus Verlag, Düsseldorf 1964, s. 1. Google Scholar
Chojnowski P., Karl Dedecius – eine Retrospektive, „Rocznik Komparastyczny” – Comparative Yearbook – Komparatistisches Jahrbuch 7, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2016, s. 312–322, DOI: http://dx.doi.org/10.18276/rk.2016.7-18. Google Scholar
Chojnowski P., Zur Strategie und Poetik des Übersetzens. Eine Untersuchung der Anthologien zur polnischen Lyrik von Karl Dedecius, Frank & Timme – Verlag für wissenschaftliche Literatur, Berlin 2005. Google Scholar
Czechowska I. Podiumsgespräch mit den Wegbegleitern von Prof. Karl Dedecius / Spotkanie z sympatykami Prof. Karla Dedeciusa, źródło: https://www.pol-int.org/en/conference/podiumsgespraech-mit-den-wegbegleitern-von-prof-karl-dedecius [dostęp:7.11.2018]. Google Scholar
Dwujęzyczność w 43 Gimnazjum im. Karla Dedeciusa. Karl Dedecius – nasz patron, źródło: http://www.strony.toya.net.pl/~gimnazjum43/0.html [dostęp: 7.11.2018]. Google Scholar
E.H., Satirische Pointen, [w:] H. Grüber, Joh. Harder, W. Maas, J. Moltmann, K. Rode, H. Symanowaski, P. Wolf (red.), „Begegnung mit Polen”, z. 6, rocznik 1, Rochus Verlag, Düsseldorf 1964, s. 328–329. Google Scholar
Nagrody i wyróżnienia, źródło: https://uni.wroc.pl/nagrody-i-wyroznienia-2/doktorzy-honoris-causa/a-g-2/ [dostęp: 7.11.2018]. Google Scholar
Jastrun M., Aus Feuer und Asche aus dem Polnischen von Karl Dedecius, [w:] Joh. Harder, P. Wolf in Verbindung mit W. Maas, F. Meinicke, J. Moltmann, K. Rode, „Deutsch-Polnische Hefte”, z. 10, rocznik 5, Kontakt-Verlag, Uffing am Staffelsee 1962, s. 510. Google Scholar
Kaczyński, Ł., Karl Dedecius: kurtka dla Filipowicza, piwo dla Różewicza, łóżko dla Herberta, źródło: https://plus.dzienniklodzki.pl/karl-dedecius-kurtka-dla-filipowicza-piwo-dla-rozewicza-lozko-dla-herberta/ar/11466026 [dostęp: 7.11.2018]. Google Scholar
Kuczyński K.A., Czarodziej z Darmstadt. Rzecz o Karlu Dedeciusie, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 1999. Google Scholar
Kuczyński K.A., Karl Dedecius, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2017. Google Scholar
Kuczyński K.A., Wielki mistrz literackiego przekładu. W 95 rocznicę urodzin Karla Dedeciusa, źródło: http://www.pisarze.pl/index.php/eseje/11773-krzysztof-a-kuczynski-wielki-mistrz-literackiego-przekladu. html [dostęp: 8.11.2018]. Google Scholar
Lec S.J., Unfrisierte Gedanken, [w:] Joh. Harder, P. Wolf in Verbindung mit W. Maas, F. Meinicke, J. Moltmann, K. Rode, „Deutsch-Polnische Hefte”, z. 12, rocznik 5, Kontakt-Verlag, Uffing am Staffelsee 1962, s. 630–631. Google Scholar
mw, plw, Zmarł tłumacz i propagator polskiej kultury. Dedecius miał 94 lata, źródło: https://www.tvn24.pl/wiadomosci-z-kraju,3/zmarl-tlumacz-karl-dedecius,623012.html [dostęp: 7.11.2018]. Google Scholar
Ng, Lyrik von Herbert, [w:] H. Grüber, Joh. Harder, W. Maas, J. Moltmann, K. Rode, H. Symanowaski, P. Wolf (red.), „Begegnung mit Polen”, z. 6, rocznik 1, Rochus Verlag, Düsseldorf 1964, s. 329. Google Scholar
Pater S., Übersetzer Karl Dedecius tot. Er brachte uns Polens Literatur, „faz”. źródło: http://www.faz.net/aktuell/feuilleton/buecher/zum-tod-des-uebersetzers-karl-dedecius-14095692.html [dostęp: 7.11.2018]. Google Scholar
Piontek H. Männer, die Gedichte machen. Zur Lyrik heute, Hoffmann und Campe Verlag, Hamburg 1970. Google Scholar
Piontek H., Schönheit: Partisanin. Schriften zur Literatur. Zu Person und Werk, Franz Schneekluth Verlag, München 1983. Google Scholar
Przyboś J., Begegnung, aus dem Polnischen von Karl Dedecius, [w:] H. Grüber, Joh. Harder, W. Maas, J. Moltmann, K. Rode, H. Symanowski, P. Wolf (red.), „Begegnung mit Polen”, z. 4, rocznik 1, Rochus Verlag, Düsseldorf 1964, s. 184. Google Scholar
Rojewski J., Jak nazwać nową ulicę w Centrum? Może Pasaż Dedeciusa?, „Gazeta Wyborcza”, źródło: http://lodz.wyborcza.pl/lodz/1,35136,20351020,jak-nazwac-nowa-ulice-w-centrum-moze-pasaz-dedeciusa. html [dostęp: 7.11.2018]. Google Scholar
Ruchniewicz K., Gdzie podziały się mole książkowe, 28/02/2017. Krzysztof Ruchniewicz,#blogihistoria, brak komentarzy, źródło: http://krzysztofruchniewicz.eu/gdzie-podzialy-sie-mole-ksiazkowe/ [dostęp: 8.11.2018]. Google Scholar
Ruchniewicz K., Po prostu Dedecius, 20/07/2013. Krzysztof Ruchniewicz. Dedecius. Dialog. Transfer kulturowy. 1 komentarz, źródło: http://krzysztofruchniewicz.eu/po-prostu-dedecius/ [dostęp: 7.11.2018]. Google Scholar
Ruchniewicz, K. Karl Dedecius (1921–2016), 27/02/2016, źródło: Ruchniewicz #blogihistoria. 2 komentarze, źródło: http://krzysztofruchniewicz.eu/karl-dedecius-1921-2016/ [dostęp: 8.11.2018]. Google Scholar
Śmieja F., Tłumacz wytrawny – Karl Dedecius, źródło: http://www.cultureave.com/tlumacz-wytrawny-karl-dedecius/ [dostęp: 7.11.2018]. Google Scholar
W.H., Karl Dedecius, [w:] H. Grüber, Joh. Harder, W. Maas, J. Moltmann, K. Rode, H. Symanowski, P. Wolf (red.), „Begegnung mit Polen”, z. 4, rocznik 1, Rochus Verlag, Düsseldorf 1964, s. 250–251. Google Scholar
Wyka, Kazimierz: Rzecz wyobraźni / Dedecius, źródło: https://pl.wikisource.org/wiki/Rzecz_wyobra%C5%BAni/Dedecius [dostęp: 7.11.2018]. Google Scholar
Żyliński L. Pośrednik między światami. Karl Dedecius (1921–2016), „Litteraria Copernicana”, 1 (17), 2016, s. 161–166, źródło: https://repozytorium.umk.pl/handle/item/3662 [dostęp: 6.11.2018], DOI: http://dx.doi.org/10.12775/LC.2016.012. Google Scholar
Autorzy
Ewa JAROSZ-SIENKIEWICZjarosz-sienkiewicz@uwr.edu.pl
Uniwersytet Wrocławski (Wrocław) Polska
https://orcid.org/0000-0002-0882-7075
Statystyki
Abstract views: 70PDF downloads: 25
Podobne artykuły
- annabednarczyk, Recepcja, czyli co? Przekład adaptacyjny w kontekście polityki (między cytatem a plagiatem) , Transfer. Reception Studies: Tom 9 (2024): The Literature (of the) “now.” Interventions, Trends and Revisions
- Aneta JURZYSTA, Milczenie werblisty, czyli Günter Grass w ocenie prasy niemieckiej i polskiej po śmierci , Transfer. Reception Studies: Tom 1 (2016): CYRKULACJA LITERATURY NIEMIECKOJĘZYCZNEJ I POLSKIEJ W XXI WIEKU
- Weiting Zhao, „Współodczuwanie”. Drogi recepcji twórczości Czesława Miłosza w Chinach , Transfer. Reception Studies: Tom 5 (2020): AFEKTYWNA KULTURA. TRANSFER – PRZEKŁAD – RECEPCJA (LITERATURA NIEMIECKOJĘZYCZNA, ANGLOJĘZYCZNA I POLSKA)
- Anna Gajdis, Topografie literackie Artura Beckera , Transfer. Reception Studies: Tom 4 (2019): PISARKI I PISARZE POLSKIEGO POCHODZENIA W NIEMCZECH I W AUSTRII. (POST)MIGRACJA TOŻSAMOŚĆ – TRANSKULTURA
- Aleksandra Budrewicz, Marie Corelli w Polsce. W setną rocznicę jej śmierci , Transfer. Reception Studies: Tom 9 (2024): The Literature (of the) “now.” Interventions, Trends and Revisions
- Katarzyna LUKAS, Przekraczanie granic w przekładzie intersemiotycznym: powieść graficzna Dietera Jüdta Heimsuchung und andere Erzählungen von Bruno Schulz , Transfer. Reception Studies: Tom 3 (2018)
- Edyta Manasterska-Wiącek, Czy rosyjska luna to polski księżyc? Sensy i nonsensy w przekładzie i recepcji rodzaju gramatycznego , Transfer. Reception Studies: Tom 9 (2024): The Literature (of the) “now.” Interventions, Trends and Revisions
- Aleksandra JACKIEWICZ, W poszukiwaniu potwierdzenia własnego głosu poetyckiego poprzez tłumaczenie: współczesna poezja polska w przekładzie na język hiszpański , Transfer. Reception Studies: Tom 3 (2018)
- Gabriela JELITTO-PIECHULIK, Recepcja twórczości Ricardy Huch w Polsce , Transfer. Reception Studies: Tom 1 (2016): CYRKULACJA LITERATURY NIEMIECKOJĘZYCZNEJ I POLSKIEJ W XXI WIEKU
- Markus EBERHARTER, Batowski jako krytyk polskiego przekładu wiersza Friedricha Schillera Die Ideale , Transfer. Reception Studies: Tom 2 (2017)
Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.
